SAN MATEO 13

Pülücj pjyacan̈ Dios velá. Nepénowa nin lajay, nepénowa ma lajay jupj vele jin.

(Marcos 4.1-20; Lucas 8.4-15)

1 Nin jawas p'iyá Jesús tjemey wo nepé. 'Üsǘ la nt'a tjemey jupj. Pajal la pünetsja 'üsüs. Campwílatsja. 'Etjele jupj 'üsǘ la nt'a. 2 Pajal pülücj 'a jis tjimyula jupj nt'a. Jupj quelel sin 'yüsa la síjitsja. Mpes barco wama tjemey, 'etjele jupj, más 'ücj la veles yupj jis walap'a'á. Pajal pülücj 'üsǘ la nt'a tjelejen̈ jis la pjac. 3 Pülücj sin tji'yüsa lis tjiji jupj. Lovin parábola tjevele jupj, sin la 'üsüs jis la jay. Ninana Jesús tjevelá: “Yom setel sine wínetsja. Na'aj li ts'iyá sínetsja jupj. 4 Mpes sine na, setel nepenowá palá tinca jümücj casá. Tsipyaya tjiquil, tjalá setel niná. 5 Setel nepenowá pe casá palá tinca. 'Ots'ots' way 'amá 'alatsja ne'aj. Len̈ way tecyojo, 'amá tsjicj way p'in já'asatsja mpes. 6 Nin mpes malala tepyala jupj. Tjejyawca na ts'iquenan̈. Ts'iquenan̈tsja jis ts'il 'amá casá way ton̈ca mpes. 7 Setel nepenowá jam nt'a palá tinca. Jam jis t'yüna watsja. Pajal qjuisiyama tepyala, mpes jupj sínetsja ma si t'ünǘ. 8 Setel nepénowa 'amá 'üsüs casá palá tinca. 'Üsüs tjevelan̈ yupj. Setel pjaní popé cien tjevelan̈ nepenowá. La p'a wa sesenta tjevelan̈. P'a wa tréinteya tjevelan̈”, nin tjevele Jesús. 9 Jesús nasa t'üc' tjevele quinam parabolas. T'üc' tjevele na, tjevele wa: “Najas pjü tjapja'aqué, pjü nusin tjü'üsüs napj tjevelé”.

10 Locopyaya Jesús discipulopan tjiquil jupj nt'a, la tjü'üy jupj lal:

—¿Tsjan mpes jipj sin 'yüsa lejay parábola mpes p'in?

11 Jupj tjevele:

—Dios ma se 'aya pjü sin 'yüsa 'oyn nyuca jyü'ta jupj. Jupj nu 'yaya nun ca nusin mü'üsüs niná. Ma se 'aya yupj ca sin mü'üsüs. 12 Nun quelel nusin 'yüsa, mpes Dios ca nusin mü'üsüs la mijis ne p'a wa ca nusin mü'üsüs. Pülücj ca nusin mü'üsüs nun. Nin p'iyá pjü jis lal. Dios jisas, mpes ca sin mü'üsüs. Nepénowa ma quelel sin 'yüsa. Pjyacan̈ p'in. Mpes ma ca polel sin mü'üsüs Dios mpes. Sey c'a ca la mijis jupj. 13 Nin mpes napj sin 'yüsa lejay parábola mpes. Yupj januc, newa ma yola se palá tsjan mpes januc niná. Yupj pjyacan̈, newa ma salejepj tsjan mpes pjyacan̈ niná. Ma sin 'yüsa. 14 Tsjay püna Isaías tepyaca yupj ca nin la mijicj. Dios p'iyá nin tjevele yupj mpes. Isaías profétatsja jupj. Jupj tepyaca jinwá jis tepyala quinam. Jupj tepyaca:

‘Lovin ca mpja'aqué, newa ma ca nusin mü'üsüs.

Lovin ca nucú, newa ma ca jus nlayé

tsjan nucú nun.

15 Gente niná ma quelel sin 'yüsa Dios jos jin,

nin jis tepyala yupj.

Jis pjat la topj jinwá yupj quinam.

Yun jatsicyacj jinwá yupj.

Ma quelel salejepj tsjan niná yupj januc.

Ma quelel sin 'yüsa pjyacan̈.

Nin mpes ma sin 'yüsa tsjan niná yupj januc.

Mpes wa ma jus nlay tsjan niná yupj pjyacan̈.

Nin mpes ma t'üc' way sin 'yüsa yupj.

Yupj newa ma quelel sa con̈ Dios,

mpes napj ma polel lejay yupj ca 'üsüs jis mpalas Dios lal.’

Nin tepyaca Isaías yupj sin po'ó.

16 ”Dios pajal 'üsüs la tjiji nun mpes. Nun 'ücj nusin 'yüsa nun nucú. Nun 'ücj nusin 'yüsa nun pjo'oqué. 17 Profetapan pülücj quelel januctsja nun nucú. Newa ma tjunuc yupj niná. Quelel pjyacan̈tsja nun pjo'oqué jinwá. Newa ma tjepjyacan̈ niná yupj. Nin p'iyatsja niyom 'üsüs Dios lal püna tapatjá. T'üc' way niná.

18 ”Tjapja'aqué nun. Napj ca mvelé tsjan po'o tjevelé parábola tjevelé na. Setel sine po'o tjevelé. 19 Pülücj way pjyacan̈ niná cupj velecj Dios jyü'ta po'ó. Nepénowa ma sin 'yüsa yupj pjyacan̈. Setel jümücj casá palá tinca jinwá yupj. Diablo jac' la ta'es yupj tjepjyacan̈. Mpes lovin ma lajay Dios tjevele jin. 20 Gente nepénowa setel pe casá palá tinca jinwá. Yupj pjyacan̈ wa Dios tjevelá. Japon yupj. 'Üsüs jisas tjepjyacan̈ mpes. 21 Tsjutsj jis ts'il 'amá casá way ton̈ca jinwá yupj. Tsjicj way p'in japon. Locopyaya malala se palá ca nacj. La p'a wa malala la sejay yupj napj lal japon mpes ca nacj. Nin tepyala na, len̈ way p'a casá yola se palá yupj. Ma quelel sa con̈ Dios quinam. 22 Gente la p'a wa setel jam casá palá tinca jinwá. Pjyacan̈ wa Dios tjevelá. Japon wa yupj. Mop'in pajal nin yola nosis casá lajay mpes. T'emel pülücj jisas wa. Yola t'emel pajal 'üsüs. T'üc' tulucj. Nin mpes lovin ma lajay Dios tjevele jin. 23 Gente la p'a wa setel 'amá 'üsüs casá palá tinca jinwá. Yupj pjyacan̈ Dios tjevelá. Sin 'yüsa yupj. Yupj nin lajay Dios tjevele jin. Yupj 'üsüs pajal; setel sine, cyojo, velan̈ jinwá yupj. Nepénowa cien velan̈ jinwá. Nepénowa sesénteya velan̈ jinwá. Nepénowa tréinteya velan̈ jinwá —nin tjevele Jesús Dios Popel pjyacan̈ mpes.

Nepénowa ma t'üc' javelepj Dios po'ó.

24 P'a parábola tjevele Jesús, sin la 'üsüs jis la jay. Sin tji'yüsa lis tjiji 'oyn nyuca liji Dios nosis casá. Jesús tjevele: “Ts'ac' pjaní yom setel 'üsüs sínetsja jupj moma nt'a. 25 Püste na pjü way tjijinan̈ yom wo nt'a. Tjijinan̈ na, jupj enemigo tjac'. Tsjutsj malala sínetsja jupj, yom trigo sine nt'a. Tsjutsj malala sine na, tjemey. 26 Locopyaya tecyojo wa trigas. Ts'ituju jupj. Tecyojo wa tsjutsj malala. 27 Yom jomozopan tjiquil jupj nt'a. Tjowelepj: ‘Jipj setel 'üsüs sin jipj myama nt'a. ¿Tsjan mpes tecyojo tsjutsj malala?’ 28 ‘Napj enemigo nin la tjiji ca nacj’, tjevele yomen. Jupj jomozopan la tjü'üy: ‘¿Ncu jyas pyoqjuecj tsjutsj malala?’ 29 ‘Ma najas’, tjevele jupj. ‘Nun poqjué na tsjutsj malala, nun ca mpoqjué wa trigas ca nacj. 30 Más 'ücj 'a mulú ca jis nt'ünüs quinam. Ne'aj velan̈ jacutj na, napj ca mvelé namozopan jis lal: Mwalá way ca mpoqjué tsjutsj malala. Pjü 'a mulú 'a mulú ntsu'pá mü'ümǘ. Locopyaya nca'á wa trigas. Chiquero mo'o mpa'tá’, nin tjevele niná yomen.” Jesús tjevele ca nin nsem wa gente jis lal.

Ma pjü way Dios jisas, Dios mpes 'a si mulú nt'a.

(Marcos 4.30-34; Lucas 13.18-21)

31 Jesús parábola p'a wa tjevele sin la 'üsüs jis la jay. Ninana tjevelá: “Napj ca mvelé tsjan ca mpalas Dios si jütüta jis lal. Mostaza setel jinwá ca nsem. Yom setel niná sine 'amá mo'ó, jupj sine nt'a. 32 Mostaza setel tsjicj way pajal. Más tsjicj way jupj la p'a setel jis lal. Locopyaya tecyojo, t'yüna jupj. Más püné tepyala jupj la p'a tsjutsj jis lal. Campanya ton̈ca tepyala jupj, mpes tsipyaya jiquil, tsintsil lajay mostaza pjwel nt'a. (Nin p'iyá ca nsem Dios si jütüta jis lal)”, nin tjevele Jesús.

33 Jesús p'a wa parábola tjevele wa, sin la 'üsüs jis la jay. Ninana tjevelá: “Napj ca mvelé tsjan ca mpalas Dios si jütüta jis lal. Levadura jinwá ca nsem. Quepj levadura tyá'atsja. Harina medida cont'e lal la süpjütj la tjiji jupj, pan la tjiji. Levadura mpes pjü jis t'yüna harinas. Nin p'iyá ca nsem nosis Dios si jütüta jis lal”, tjevele Jesús.

34 Parábola p'in tjevele jupj, pülücj 'a jis tjimyula jis lal. Pues pjü sin 'yüsa lis tjiji, parábola mpes sin 'yüsa lis tjiji jupj. 35 Pajal püna profeta pjaní tjevele Jesús ca nin la mijis. Jupj tjevele:

“Parábola mpes ca sin mü'üsüs lis mejay napj.

Püna ma sin tji'yüsa,

niná ca sin mü'üsüs lis mejay quinam.

Dios nosis la tjiji na mpe,

ma sin tji'yüsa niná.”

Nin tepyaca jupj Jesús po'ó.

Jesús tjevele tsjan po'o tjevele parábola pjaní tjevele na.

36 Gente pülücj way pjyacan̈tsja Jesús tjevelá. Jupj sin tjejyama t'üc' tjevele na. Wa mo'ó tjemey. Jupj discipulopan tjiquil jupj nt'a. Tjowelepj:

—Ma qjuisin tji'yüsa tsjan po'o tjevelen, parábola tsjutsj malala mpes tjevelen na. ¿Tsjan qjuisin 'yüsa lejay jipj parábola niná lal?

37 Jesús tjevele yupj jis lal:

—Parábola tjevelé, napj mpes p'iyá tjevelé niná. Nosis casá patja mpes wa tjevelé. Napj setel sin jinwá lejay. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. 38 Nosis napj namama jinwá. Dios jatjampan setel 'üsüs way jinwá. Diablo jos jinwá lajay, tsjutsj malala jinwá yupj. 39 Diablo napj ne'enemigo jupj. Jupj tsjutsj malala sine jinwá liji. Nasa quelel cyawaja na nosis, nasa vyala jinwá. Angelpan vyala jacutj jinwá.

40 ”Parábola tjevelé na, tjeveletsja yupj japocj tsjutsj malala. Ja'üm, tjevelé napj. Nin p'iyá ca nsem nosis casá, nosis quelel cyawaja na. 41 Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Napj ca sin majam napj angelpan, ca tsji' la mijicj napj mpes. Yupj ca lis ncoyecj pjü malala lajay. Yupj malala lajay mpes, la p'a wa malala quelel lajay wa. Angelpan ca pjü lis ncoyecj yupj. Malala lajay ma ca mpatjam napj jyütütj nt'a. 42 Angelpan ca na'aj la nts'iyacj yupj 'awa püné nt'a. Ne'aj pajal yümücj ca la mpuyucj. Jis wis ca jas nqui'licj, pajal nepé vyaja mpes. 43 'Üsüs witjacj p'in 'üsüs ca mpatjam pajal. Sin majawaques yupj, lots'ac' jyawca jinwá jis Papay Dios jyü'ta nt'a. Najas pjü tjapja'aqué, pjü nusin tjü'üsüs napj tjevelé —tjevele Jesús.

Dios pajal quelel la qjuisiji.

44 Jesús p'a wa parábola tjevele wa yupj jis lal, sin la 'üsüs jis la jay. Ninana parabolas:

—Yom pjaní t'emel pülücj yus tjinyuca 'amá 'alá. Jus tjinyuca na, niswa tyoca t'emel. Tjemey. Pjü vender la tjiji jupj tyá'atsja. Jupj pajal 'ücj jostsja nin la tjiji mpes. T'emel mpes jaylacj la tjiji jupj moma, t'emel já'asa nt'a. Nin p'iyá liji Dios jupj jatjampan jis lal —tjevele Jesús—. Pajal quelel la siji yupj.

45 P'a wa parábola nin p'iyá tjevele wa Jesús. Tjevele:

—Yom pjaní tjemey, pe la tepyala, pe 'üsüs yustapj. Jupj pe 'üsüs yustapj vender liji, pǘ'ütsja jupj. 46 Pe pjaní pajal 'üsüs justa jus tjinyuca jupj. Pülücj jaylactsja pajal. Mpes yom wo nt'a tjemey. Jupj pjü way vender la tjiji jupj tyá'atsja. T'emel mpes jaylacj la tjiji niná pwen. Nin wa liji Dios jupj jatjampan jis lal —tjevele Jesús—. Pajal quelel la siji yupj.

Malala lajay ma ca mpatjam Dios lal.

47 Jesús p'a wa parábola tjevele yupj jis lal, sin la 'üsüs jis la jay. Sin tji'yüsa lis tjiji pülücj 'a si mulú Dios jatjampan jis lal. Ma pjü ca mpatjam jupj lal. Jesús tjevele:

—Niyom jis ataraya püné na'aj la ts'i 'üsǘ püné casá, cjul jis la tjilil. Yupj lajay jinwá liji Dios nosis casá. Niyom pülücj pje'á la coy cjulun. Cjul nepénowa 'üsüs, nepénowa malala. 48 Ataraya pit'a na, 'üsǘ la nt'a la locjocj. 'Atjalapj yupj. Cjul 'üsüs way japüntüpj quiliyú mo'ó. Malala witjacj na'aj la ts'i yupj. 49 Nin wa ca nsem nosis quelel cyawaja na —tjevele Jesús—. Malala lajay 'a mulú majatjum 'üsüs witjacj jis lal. Angelpan ca ncul. Ca pje'á la ncoyecj malala lajay 'üsüs witjacj mpe. 50 'Awa püné mo'o ca la nts'iyacj malala witjacj. Ne'aj ca pajal la mpuyucj. Jis wis ca jas nqui'licj pajal nepé vyaja mpes —tjevele Jesús.

51 Jesús jis la tji'yüya yupj jis lal:

—¿Ncu nusin tji'yüsa pjü?

—Qjuisin tji'yüsa —tjowelepj yupj.

52 Mpes Jesús tjevele yupj jis lal:

—Nun nepenowá solejé Dios tjijyü'tá pajal püna. Nun nusin tji'yüsa wa napj nin po'ó quinam. Nasa nusin tji'yüsa 'onin nyuca liji Dios. Mpes 'ücj sin 'yüsa lojí manas. Yom pülücj tya'a jinwá nun. Yom tya'a pül way, seyasa way tya'a wa. Nin wa nun nepenowá. 'Ücj sin 'yüsa lojí püna tjowelepj. 'Ücj wa sin 'yüsa lojí niná napj velé —tjevele Jesús.

Ma quelel lajaytsja Jesús, jupj püna tüpü'ü nt'a.

(Marcos 6.1-6; Lucas 4.16-30)

53 Parábola niná pjü way t'üc' tjevele na, tjemey nepé Jesús. 54 Püna tüpü'ü nt'a tjemey. Sin tji'yüsa lis tjiji ne'aj tapatjá judiopan 'a si mulú nt'a. Yupj pajal yólatsja Jesús 'üsüs tjevele mpes. Yuwá jis la tjü'üy:

—¿Tsjan mpes pajal selé yom niná? ¿'Oyn nyuca pajal 'üsüs liji, yom p'in ma polel liji jinwá? 55 Jupj popay silla líjitsja, cjan líjitsja la p'in. Jupj popay cupj popa p'iyá p'in. Jupj jamay María p'in. Jupj püné tulucj. Selecj wa jatjaypan jis lá. Pjaní wa Jacobo ló, p'a wa José ló, p'a wa Simón ló, p'a wa Judas ló. 56 Jesús to'opan qui'á patja wa cupj qjuis lal. ¿Tsjan mpes jupj pajal selé? —nin tjowelepj yupj.

57 Nin mpes ma jisastsja Jesús. Ts'a tji'in jupj lal. Nin mpes Jesús tjevele yupj jis lal:

—Nun ma nujisas napj velé, napj nun jis lal tüpü'üs mpes. Nin lovin profetapan jis lal. P'a nt'a patja jisas profeta vele Dios mpes. Jupj pü'ü nt'a p'in ma quelel japon jupj pajal 'üsüs. Nin p'iyá jupj wo nt'a —tjevele Jesús.

58 Yupj ma japontsja Dios jas tjejyama jupj. Mpes jupj ma pülücj 'üsüs la tjiji yupj nt'a. Pjaní way p'in 'üsüs la tjiji ne'aj, yom p'in ma polel lijá.

<- SAN MATEO 12 SAN MATEO 14 ->