LUCAS 12

Ku ja Jesús tnɨga̱jpxɨ ja fariseotøjk kyaꞌøwyɨnma̱a̱ꞌñ jøts yikjøpja̱wɨt

1 Yikxon ja ja̱a̱ꞌy yjantyimñañɨmujkpajtɨdøø milꞌampy, nugo yjanchꞌadøtsnɨdɨ, xem ya̱m yjanchnadyateeñɨdɨ. Jøts ja Jesús ja pyabøjkpɨtøjk tnɨmaabyɨna̱xwa̱ꞌjky:

―Øyɨm mnayꞌejxꞌetɨdɨt ejxɨm yø fariseotøjk kyaꞌøwyɨnma̱a̱ꞌñ mdawɨnꞌɨɨñɨdɨ ti sa̱ yø iiy wya̱nɨdɨ, jabɨ wa̱ꞌa̱tsts yø iiy ñadyijyɨdɨ. 2 Wants uk jadeꞌen, kaꞌaxɨ ma̱ ti yuꞌuchꞌity, kuwa̱nɨxɨ ja øy juunɨ yjadyimyikpa̱a̱ty; uk kuts o ti yjayikꞌamaaꞌtskꞌaty, kuwa̱nɨts ja yiknɨja̱wɨ. 3 Jadeꞌenꞌampy ja wa̱ꞌa̱ts nøjkx yiknɨja̱wɨ ti jaty mee mdumpy amaaꞌtsk, ti jaty mee mgayiknɨgaxjɨꞌkpy, adsuꞌjkyts ja yꞌuknɨgaxjøꞌknɨt sa̱m o ti xɨnaxy wa̱ꞌa̱ts kyaxjɨꞌɨky. O me ti amaaꞌtsk xjakajpxy, øy meets ja pøn xjagadukmadøy, wa̱ꞌa̱ts ja nøjkx yika̱jpxnaxy ejxɨm ti tøjkøjxp yika̱jpxwaꞌkxyɨn jøts yiknɨja̱wɨt.

Ku ja Jesús tnɨgajpxy jøts ku ja tuꞌugyɨ pøn yiktsøꞌøgɨp

4 ’Mee mɨguꞌuktøjktɨ pøn jaty ø xpabøjkp, meets ɨdøꞌøn nnɨmaapy jøts kidi xtsøꞌøgɨdɨ ja yikja̱a̱ꞌyꞌooꞌkpɨdɨ, pø kaꞌaxɨ anmɨja̱ꞌwɨn ja tjadyimyikꞌooktɨ øy ja wyɨnaty tø tjayikꞌøøky ja ñɨneꞌkx. 5 Jaꞌats mee ndukmadoowampy jøts ku jaꞌ xtsøꞌøgɨdɨt ja Dios pøn tyikutujkp jøts mnøjkxtɨt ayoda̱a̱jkjøtpy ya̱m meets ja oꞌjkɨn tø xjaꞌixy. Jaꞌats ɨdøꞌøn mdsøꞌøgɨdɨp.

6 ’Kaꞌ meets Dios mꞌejxɨgøyɨ, ¿ti sa̱ ja nɨmagoxkpɨ joon choba̱a̱ty jøts ja yiktagujuy majtsk ja puxmeeñ? 7 Machøyba̱a̱t meets mwa̱a̱y ja myikꞌejtnɨyɨ. Paty kaꞌ mdsøꞌøgɨdɨt, ti sa̱ ja mutsk jonuna̱ꞌjk ja tkaja̱ꞌdyɨgøy; ma̱ts meets ja ndejɨnt mja̱ꞌdyɨgøøꞌñɨyɨt.

Pøn jaty tꞌøñɨga̱jpxp tꞌøñɨmadya̱kp ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm Jesucristo jam mayja̱a̱ꞌy agujkp

8 ’Yikxon mee xꞌukmadoꞌot, pøn ø xpuka̱jpxɨp, pøn wa̱mp mayja̱a̱ꞌyjøøjty jøts ku øts ja xpabiky, nayɨdeꞌents øts ja møk nnɨtanɨt jam Dios wyɨngujkp ma̱ myayꞌa̱nkɨlɨs ja jam møøt; 9 pønts ø xkabuka̱jpxɨp, pøn wa̱mp mayja̱a̱ꞌyjøøjty jøts ku øts ja kaꞌ xpabiky, nayɨdeꞌents øts ja nɨwɨneꞌenɨn ngaꞌejxka̱pt, nɨwɨneꞌenɨn nganɨtanɨt jam Dios wyɨngujkp ma̱ mayꞌa̱nkɨlɨs ja jam møøt.

10 ’Ja̱a̱kyikmaaꞌkxtɨp ja neꞌegɨ pøn ø tø xkaguidyimyꞌødyejtɨ, jaꞌats nɨma̱ nɨwɨndem ja kyayikmaaꞌkxtɨt pønɨ pøn tkaꞌømyɨga̱jpxtɨp ja Espíritu Santo.

11 ’Kuts pøn myiknøjkxɨdɨt jam tsa̱ptøjkjotp uk myikwa̱a̱nøjkxtɨt ma̱ kutujkta̱a̱jk ma̱ kudunk ma̱ tɨɨdyumbɨ, kidits meets ja xajotmayꞌooꞌknɨ, kidi meets ja xkumayja̱wɨ sa̱ døꞌøn jap mwa̱ꞌa̱ndɨt, sa̱ døꞌøn jap mꞌadsoꞌodɨt, 12 pø ja Espíritu Santoxɨ meets ja mdaꞌawa̱ꞌa̱nɨyɨp pønɨ sa̱ døꞌøn jap mwa̱ꞌa̱ndɨt, jaꞌ meets jap myika̱jpxɨyɨp ku tpa̱a̱tt ja et ja xøøw juunɨ mga̱jpxtɨt.

Sa̱ ja kumeeñꞌa̱jtɨn xyikwɨnma̱a̱ꞌnmya̱ꞌjtɨnt

13 Xjats jam tuꞌuk wya̱a̱ñ jam mayja̱a̱ꞌy agujkp jøts ja tnɨma̱a̱y ja Jesús:

―Wɨndsøn, nɨma̱a̱jyɨk øts yø nmɨguꞌuk jøts wan ø xmøꞌøy ja nma̱a̱y.

14 Jøts ja Jesús wya̱a̱ñ:

―Yikxon me waanɨ mꞌukja̱a̱ꞌyꞌa̱tt. Kaꞌaxɨ ø pøn tø xpɨkta̱ꞌa̱ky jøts meets ja mbɨkta̱ꞌa̱ky nyikwa̱ꞌkxɨyɨt, uk jøts øts jadeꞌen nduꞌunt sa̱mɨ kudungɨn.

15 Nayɨdeꞌen ja wya̱a̱ñ:

―Øyɨm xꞌejxtɨt, nayꞌejxꞌetɨdɨm jøts kidi o ti kayakyɨm xꞌejxtɨ, kajaꞌajɨp ja̱a̱ꞌy ja yꞌanmɨja̱ꞌwɨn tyajujkyꞌajtpy xemɨkøjxp ku pyɨkta̱ꞌa̱ky ja mayꞌampy tmøøtꞌaty.

16 Jøts ja yɨdeꞌen tmadya̱kpa̱a̱jty tuꞌuk ja ejxpajtɨn madya̱ꞌa̱ky midi ja køꞌøm ñajtsja̱ꞌwɨp jøts ja yiktamɨja̱ꞌgyukɨt midi ja ñɨmadya̱ꞌa̱kwampy, jøts ja wya̱a̱ñ:

―Jaa døꞌøn wyɨnaty tuꞌuk kumeeñ ja̱a̱ꞌy jøts jantyimyꞌejtp ɨdøꞌøn pyɨkta̱ꞌa̱ky ja jam kya̱mjotp. 17 Wɨnets ja tnɨwɨnma̱a̱ꞌyɨyɨɨꞌñ jøts ja wya̱a̱ñ: “¿Ti sudso nda̱bya̱a̱tt, sudso øts yø nbɨkta̱ꞌa̱ky nduꞌunt? Kaꞌats øts nꞌabøjkꞌɨɨꞌñ ma̱ øts yø nbøkjøꞌøkt.” 18 Jøts ja yja̱a̱kwa̱a̱ñ: “Tø nnɨwɨnmayɨ sudso øts yø nduꞌunt. Yø ndsaꞌjx tam ø nyikɨda̱ꞌa̱p jøts ø nyikꞌøyɨt jawaanɨ møjpɨ, japts øts ja nbɨkta̱ꞌa̱ky nbøkjøꞌkøxt ti jaty øts ja nmøøtꞌajtpy. 19 Wɨnets ø køꞌøm nnañøꞌømxɨyɨt: Ja tidsɨk wɨnma̱a̱ꞌñuꞌnk xijy mjadyimyjadsøjkpy jabɨ ɨxya̱ts may pɨkta̱ꞌa̱ky midi kawɨna̱a̱k jumøjt mꞌajotꞌa̱tp; pooꞌkx pøk mets, kay uuk mets jotkujk xonɨ.” 20 Ya̱m ja wyɨnaty jadeꞌen wya̱ꞌa̱ñ jøts Dios ja ñɨma̱a̱jyøø: “Ja̱a̱ꞌgyumoꞌtpɨ, ɨxya̱m koots ɨnet mꞌooknɨt; jøts midi jap tø xpøkjɨꞌɨky, ¿pøn yø tjaꞌa̱tp?” 21 Jadeꞌen ɨdøꞌøn ja̱a̱ꞌy yjaty pøn ja pyɨkta̱ꞌa̱ky nugo tnɨpøkpajtp jøts ja ya̱ jotkujk ttuktanaxy ja et ja xøøw, ayoopts ja yꞌanmɨja̱ꞌwɨn ja yjaty jam Dios wyɨngujkp jaꞌagøjxp ku pyɨkta̱ꞌa̱ky ja ya̱ køꞌømyɨ tø tꞌajotꞌaty.

Ku ja Dios tꞌejxꞌity pøn jaty ja yꞌuꞌngɨp yꞌuna̱ꞌjkɨp

22 Xjats ja Jesús oojknɨm tnɨma̱a̱y ja pyabøjkpɨtøjk:

―Yikxon ndukmadowdɨ: Kidi nugo xpamaydɨ xpada̱jtɨ ja mga̱a̱jyɨk mꞌuujkɨktɨ, ti mnɨdsøønɨdɨp, nɨ ja mwet nɨ ja mna̱a̱my mee xkagumaꞌaty ti mwetꞌa̱ttɨp. 23 ¿Ti jadeꞌen ja jujkyꞌa̱jtɨn yikpa̱a̱ty sa̱m ja kaaky jɨɨꞌkxyɨn? Pø kaꞌaxɨ. ¿Jøts ja wet ja na̱a̱my mɨba̱a̱t ja tꞌukꞌamɨba̱a̱t nayɨdeꞌen pønɨ sa̱ døꞌøn ja neꞌkx ja kojpk yikmøøtꞌaty? 24 Ejxtɨ yø jøøky, kaꞌaxɨ yø ñeꞌeptɨ kyojtɨ, kaꞌaxɨ pyɨkta̱ꞌa̱ky yɨ tyikpɨdøꞌøktɨ, kaꞌaxɨ pyɨkta̱ꞌa̱ky yø tpøkjøꞌøktɨ jøts tpɨkta̱ꞌa̱ktɨt jap tsaꞌjxjøtpy; øy yø jadeꞌen yjagatundɨ, ja Diosts yø yikjujkyꞌa̱jtɨdɨp. ¡Tits mee mdsow sa̱ ja jɨyujk jadeꞌen ja yjaꞌ yikmoꞌodɨ! 25 ¿Pøn køꞌømdsøky tyimyꞌukna̱nkyojnɨp jagujkp metrɨn øy ja ma̱ba̱a̱t jadeꞌen tjadyimyjatsøky? 26 Pønɨ kaꞌats tam ja jadeꞌen yjaty, ¿tigøjxpts ja yikmɨjotmayꞌookt?

27 ’Ukꞌejxtɨm sa̱ o ti pɨjy yøñ, ¿ti peeꞌtɨp kojtɨp yøꞌ? Jøts tɨy janch meets ɨdøꞌøn nnøjmɨ jøts ku ja wɨndsøn Salomón nɨjadeꞌen kyanaxyojxøø sa̱m yø pɨjyɨn, øy ja ma̱ba̱a̱t tjabɨkta̱kɨjxy ja xyox. 28 Sa̱ts ɨdøꞌøn ja Dios jadeꞌen txøxy ja pɨjy midi jaty ɨxya̱m o ma̱dsoo yondɨp øy ja jabom yjayiknɨtsaañɨt; kuts meets, ¿tiku meets ɨdøꞌøn ja mgaxoxɨt? ¿Sudso meets ja xpamay xpada̱jy ti jaty mgaꞌejtxɨyɨdɨp? 29 Paty wɨngujk jotkujk mwɨdettɨt, kidi meets ja xkumayja̱ꞌwɨñɨ ma̱ xpøktɨt ti mgaꞌadyɨp mꞌuuktɨp. 30 Jadeꞌen na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy ɨxya̱mdɨ pøn ja Dios yjaꞌ tkaja̱ꞌgyukɨdɨp, jaꞌ pyawɨdejtɨp tpamaydɨ tpada̱jtɨ ja pɨkta̱ꞌa̱ky ti jaty chojktɨp; kuts meets, wa̱ꞌa̱ts meets Dios Teety mnɨja̱wɨyɨdɨ ti jaty mgaꞌejtxɨdɨp. 31 Neꞌegɨ kupøjkɨdɨts ja Dios chɨna̱a̱ꞌyɨn ja kyutujk midi ja tyanɨtanaapy yja̱a̱ꞌy, jadeꞌents meets ja mmoꞌojɨdɨt ti jaty mgaꞌejtxɨdɨp.

Ja kunuuꞌkxy jujkyꞌa̱jtɨn midi jap tsa̱jpjøtpy

32 ’Kidits mdsøꞌøgɨdɨ, jadeꞌen me nꞌejxꞌity sa̱m pøn ja byorreeguꞌnk tꞌixy; o meets ɨdøꞌøn mganamayɨ, mdanɨtanɨyɨpts meets Dios Teety ja kyutujk, jadeꞌen meets ja mdamɨdsøkyɨ. 33 Tooktɨ pønɨ ti jaty jam mmøøtꞌa̱jttɨp jøts ja Dios jadeꞌenꞌampy xamɨyoxtɨt ku xmoꞌodɨt pøn jam ti kaꞌejtxɨdɨp pøn ayoodɨp; jadeꞌen yꞌøpyɨdsøꞌømt ku xpa̱a̱ttɨt ja jujkyꞌa̱jtɨn midi jap tsa̱jpjøtpy, midi kaꞌap mwɨndɨgøꞌxyɨdɨp. 34 Pønɨ ma̱ xnajtsja̱wɨdɨ xpa̱a̱twa̱ꞌa̱ndɨ ja jujkyꞌa̱jtɨn, nay japts meets ja mwɨnma̱a̱ꞌñ yꞌity.

Ku ja Jesús wya̱ꞌa̱ñ ku jøpꞌejxꞌity nꞌejtɨndɨt

35 ’Aꞌejxɨ aba̱a̱dɨ mna̱nkyꞌetɨdɨt. 36 Jadeꞌen sa̱m tumbɨ tjøpꞌixy ja wyɨndsøn ku ja ñijkxy tøꞌøxñɨꞌukpɨ, jøts kuts ja wyɨmbett jøts ja jatyɨ tyikꞌawa̱a̱jtsɨt ja tøjkꞌa̱a̱w jaꞌayɨ ja yja̱ꞌa̱tt, jaꞌayɨ ja kyuga̱jpxɨt. 37 Nekɨm ja tumbɨdɨ pøn kajxa̱ꞌa̱ky pɨdsømdɨp ku ja wyɨndsøn ja pya̱a̱dyɨdɨ wijy kejy, ku ja kyama̱ꞌa̱dɨ kyaꞌettɨ ya̱m ja yja̱ꞌa̱ty; jøts tɨy janch meets ɨdøꞌøn nnøjmɨ, wan ja tkaꞌuknagyumayɨ køꞌøm jøts ja tyikꞌɨxa̱ꞌa̱kt ja tyumbɨtøjk jøts ja ttukwɨnguwaadsɨt ja kaabyajt, wan ja tkaꞌuktawɨndsøꞌøgɨ ja kaaky ja tojkx. 38 Øy ja juunɨ yjaja̱ꞌa̱ty, yjaja̱ꞌa̱ty ja tsuuꞌm yjaja̱ꞌa̱ty ja jøpkyoots, kuts ja kyayikma̱a̱ꞌgyuba̱a̱dɨdɨ jaꞌabɨ tumbɨts ɨdøꞌøn nekɨm tꞌejxtɨp. 39 Ku o pøn pyɨkta̱ꞌa̱ky tꞌejxꞌity tyøjkjøtpy, ejtp ja tjøpja̱ꞌwɨgyunaxy ja maaꞌtspɨ, kaꞌap ja ñagyuma̱a̱dɨgøyɨ pønɨ juunɨ døꞌøn ja yꞌukja̱ꞌa̱tt. 40 Nayɨdeꞌents meets ɨdøꞌøn mjøpꞌext ejtp; ku øts jadeꞌen jotmøñ nmeꞌent ya̱m ø ngayikumay, pøn ja na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy ja myøjkudanaabyɨꞌajtpy.

Ja tumbɨ pøn øy ejxꞌejtp

41 Wɨnets ja Pedro wya̱a̱ñ jøts ja tyiktɨɨy:

―Wɨndsønꞌa̱jtɨm, ¿øøts yø døꞌøn yø jadeꞌen xamɨmadya̱kp, uk nɨdukɨꞌɨyɨ døꞌøn xnøjmɨ?

42 Jøts ja nwɨndsønꞌa̱jtɨm wya̱a̱ñ:

―Ja tumbɨ pøn yiktump ku ja myadøy ku ja yja̱ꞌgyukɨ, jaꞌats ja wyɨndsøn tanɨpøjkɨp pøn jaty ja jap tyøjkjøtpy jøts ja tyikaꞌaty sa̱ pya̱a̱tꞌatyɨn. 43 Nekɨmts jaꞌadɨ pøn jadeꞌen tpadundɨp ti jaty ja wyɨndsøn ja tø tyanɨpikyɨdɨ. Øy ja juunɨ yja̱ꞌa̱ty, ɨxapts ja jadeꞌen ttayøꞌøbyety, ɨxap ja jadeꞌen tyundɨ. 44 Ndyimñajtsja̱ꞌwɨp øts jøts ku ja wyɨndsøn ja pyɨkta̱ꞌa̱gɨt jøts ja tyukꞌejxꞌetɨt tukɨꞌɨyɨ pønɨ ti jaty ja jam yjagyejpy. 45 Pønts tkajøpꞌejxp ja wyɨndsøn, pøn jadeꞌen wɨnmaapy, jekñɨm ja tijy yja̱ꞌa̱tt, ku ja yiktamɨnɨkaagɨ ja myøøtumbɨ jøts ja jatyɨ øy sa̱gasa̱ ttuñ ja myøøtumbɨ, ja ya̱a̱ꞌy ja tøꞌøxy, jaꞌayɨ ja chøøñ ja wyɨndsøn nekɨm ja wɨnet kyay yꞌuuky, jøts ja myuktɨgøøñɨ, 46 kuts ja wyɨndsøn wyɨmbity øy juunɨ ya̱m ja kaꞌ tjøpꞌixy ya̱m ja nɨwɨneꞌenɨn tkagumay; ɨxjadam ja yja̱ꞌa̱ty jøts ja tyagubetyɨ jaꞌagøjxp ku kyaꞌøyꞌaty, ¿ma̱ døꞌøn ja yiktumbɨ jadeꞌen?

47 ’Pønts wa̱ꞌa̱ts tjanɨja̱ꞌwɨp sa̱ døꞌøn ja wyɨndsøn tjatsøky jøts ja nɨkaꞌ tjøpꞌixy jøts ja nɨkaꞌ tmɨmadøy pønɨ sa̱ ja yjawa̱ꞌa̱ñ, yikxonts ja nøjkx yiktagubety, yikxon ja yjantyimyikwojpma̱tst. 48 Pønts tkidyimñɨja̱ꞌwɨp pønɨ sa̱ tam ɨdøꞌøn ja wyɨndsøn ja tjatsøky, jøts ja kaꞌap tjøpꞌixy jøts ja kaꞌap tmɨmadøy, ñɨwyaanɨts ja neꞌegɨ yiktagubatt, kaꞌap ja neꞌegɨ jadɨneꞌen yikwopt. Ti sa̱ o ti jadeꞌen pøn o ti may yikmøøpy, nayɨdeꞌents ja yikꞌamɨdoꞌoxɨt mayꞌampy; pønts o ti yiktamɨꞌajotꞌa̱jtɨp, jɨnaxyts ja yikxon yiktabayøꞌøty.

Jesús køjxp ja̱a̱ꞌy ñawyaꞌkxyɨdɨ

49 ’Ja tɨɨdyuꞌunɨn øts ya̱ tø nmɨmiñ na̱xwiiñ; ¡janch tyimjyawa̱mp øts ɨdøꞌøn jøts ja jeexyɨp ya̱m nyiktunkpa̱tnɨ! 50 Nnɨja̱ꞌwɨp øts ku ndana̱xt ja møj ayoꞌon, ¡ndajotmayꞌooꞌkuna̱xp øts ja jaanɨm kunɨm øts ja wyɨnaty tø ndanaxy! 51 Sa̱ mee mꞌukwɨnmay, ¿øyꞌa̱jtɨn xonda̱a̱jkɨn ti øts yja̱wɨ tø ndanɨmiñ na̱xwiiꞌñɨt ja̱a̱ꞌy? Nømp øts jøts ku kaꞌ, na̱nkñawya̱ꞌkxɨp øts ja̱a̱ꞌdyɨ. 52 Ya̱mnɨm ɨnet tø choꞌonda̱ꞌa̱ky, nøjkxp na̱xpts ɨdøꞌøn jadeꞌen tukmɨguꞌuk xyiktsepta̱ꞌa̱ktɨt øy ja tuꞌugyɨ yjatsøønɨdɨ, nɨdeety nɨda̱a̱ktɨ, nɨꞌuꞌnk nɨꞌuna̱ꞌjktɨ. Pøn nɨmagoxktɨ, nawya̱ꞌkxɨdɨpts jaꞌ, jøts ja ñayjɨbøkɨdɨt jagam ɨxkøꞌøm namajtsk jaty nɨdɨgøøk jaty. 53 Øts køjxp ja kawɨnꞌijxyɨm ñayja̱wɨyɨdɨt ja uꞌnkteety ja uꞌnkta̱a̱ktɨ møøt ja yꞌuꞌnk yꞌuna̱ꞌjktɨ, ja ya̱a̱ꞌy ja tøꞌøxy, tum jadeꞌen yꞌadøꞌøtstɨt ja tsuꞌ ja xaꞌkxy, ja uꞌnk ja møꞌjt.

Ja ejxa̱ꞌa̱n sudso yiknɨja̱wɨt jøts ku wyɨnaty tø tmɨba̱a̱tꞌaty jøts kyøxt ja na̱xwiiꞌñɨt

54 Ñayɨ ñɨmaamyøø ja Jesús ja mayja̱a̱ꞌy:

―Ku xꞌejxtɨ ja yaak pyɨdɨꞌɨky ma̱ xøøw yjexy wɨnets mnømdɨ, tuꞌup tam ɨnet, janchja̱jpts ɨdøꞌøn ja jadeꞌen. 55 O kuts ja poj wɨmbetꞌampy yøꞌøy ku kyaxuxpyøjy, jats mnømdɨ, janchꞌa̱nwa̱mp tam, janch tøødɨpts ɨdøꞌøn ja mꞌayuujk, janchja̱jtpxɨ døꞌøn ja jadeꞌen. 56 ¡Mee wɨnꞌøøꞌmbɨdɨ! Pønɨ mnɨja̱ꞌwɨdɨp tam sa̱ kyaxɨꞌɨky ja et ja tsa̱jp ku ti tyunwa̱ꞌa̱ñɨ, ¿tikuts nayɨdeꞌen xkanɨja̱wɨdɨ pønɨ ti døꞌøn tunwa̱jnɨp ya̱ꞌa̱tpɨ xøøw ya̱ꞌa̱tpɨ jumøjt ku ja møkꞌa̱jtɨn wyɨngaxɨꞌɨky jøts ja øy sa̱gasa̱ mjayiktukꞌejxtɨ?

Ka̱jpxꞌøyɨdɨ jøts mnamyɨjotjɨmbetɨdɨt møøt ja mmɨdsep

57 ’¿Tiku yikxon xkawɨnmagyukɨdɨ pønɨ sa̱ døꞌøn chøkyɨ, pønɨ sa̱ døꞌøn pya̱a̱tꞌatyɨ? 58 Ku pøn mnɨꞌøønɨwya̱ꞌa̱ñɨdɨ jøts ja myiknøjkxwa̱ꞌa̱ñɨdɨ jam kudunk wyɨndum, na̱mgaꞌanɨm jam myiknijkxyɨdɨ tiku yikxon xkaka̱jpxꞌøyɨdɨ jøts ja møøt mnamyɨjotjɨmbetɨt jadɨgojk, jøts kidi myiknijkxyɨdɨ jam tɨɨdyumbɨ wyɨndum; ¿ja ti nøꞌømp ja wɨndsøn jam? Pø mgøya̱kɨdɨpxɨ ja jam jøts mee myikøya̱kt ma̱ ja ta̱jk ma̱ ja mayojr jamdɨ, jaꞌats mee myikpuxøktøkɨyɨp jøts mee myiktsuꞌumt. 59 Øts ɨdøꞌøn wa̱mp jøts ku jaanɨm mbɨdsøꞌømdɨt ku wyɨnaty tø ja multa xkubatkøxtɨ.

<- LUCAS 11 LUCAS 13 ->