1 Sia kota Antiokia, atahori hetar ramahere Lamatuaꞌ Yesus ena. Ruma dadꞌi Lamatualain mana ola-ola Na, ma ruma fai ranori atahori ra. Nara nara:
2 Faiꞌ sa, ara puasa ma raꞌabꞌue koa-kio Lamatualain. Dula-dale Meumare Na nafadꞌe se nae, “Tengga mala Barnabas no Saulus. Te Au ue-tatao Ngga naeꞌ. De ara musi tao ues fo Au ae feeꞌ a.”
3 Ara puasa ma hule-oꞌe basa ma, ndae lima nara neu Barnabas no Saulus langga nara, de tabis se. Boe ma denu ruꞌa se reu ue-tao Lamatualain tatao Na.
4-5 Lamatuaꞌ Dula-dale Meumare Na parenda Barnabas no Saulus, fo lao ndule nusaꞌ. Fefeu na, ara risiꞌ kota esa sia tasi suu na, nara na Seleukia. Yohanis (fo roꞌe rae Markus), tungga no se boe. Losa naa ma, ara sae ofaꞌ de lao pulu Siprus reu. Basa ma, ara onda mia kota esa, nara na Salamis. Sia naa, ara hii reu risiꞌ atahori Yahudi ra ume hule-oꞌe na fo ranori Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na.
6-8 Basa ma, ara lao tuli kambo-kamboꞌ, de losa kota sa sia pulu a bobꞌoa na, naran Pafos. Hofernor, naran, Sergius Paulus, leo sia naa. Mahine na seli. Ana rena Barnabas se reu sia naa ma, ana denu atahori reu roꞌe se, huu rala na hii rena Lamatualain nenori Na.
9 Te Lamatuaꞌ Dula-dale Meumare Na fee koasa neu Saulus (fo ara o roꞌe rae Paulus), de ana mete naꞌateteeꞌ tou manasuanggiꞌ a. Ana olaꞌ oi, 10 “He! Elimas! Ho ana nituꞌ! Mana pepeko-lelekoꞌ! Losa fai hiraꞌ ho tipu-laka atahori! Ho labꞌan basa maloleꞌ ra. Huu naa, hai mihine ho tungga nitu malanggaꞌ a. Afiꞌ tao taꞌo naa fai! Ho afiꞌ sobꞌa-sobꞌa tatana Lamatuaꞌ dala ndoo-tetu Na fai! 11 Rena e! Dei fo Lamatuaꞌ huku-doki nggo. Mata ma poke, ma nda mita saa saꞌ boe, losa faiꞌ baꞌu bee.”
12 Hofernor nita naa no mata na ma rena Barnabas se ranori soꞌal Yesus ma, Ana titindindi. Basa ma namahere Yesus.
13 Basa naa ma, Paulus se sae ofaꞌ mia kota Pafos lao hela pulu Siprus, de risiꞌ kota esa sia propinsi Pamfilia, naran Perga. Losa naa ma, ara onda ma Yohanis Markus lao hela se de baliꞌ Yerusalem neu. 14 Basa naa, ara laoꞌ a mia Perga risiꞌ kota Antiokia sia nusa Pisidia.
16 Basa ma, Paulus fela mataꞌ neu. Ana botiꞌ lima na noꞌe se nenee. De olaꞌ nae, “Toronoo atahori Israꞌel re. Ma toronoo feaꞌ re. Hei masoꞌ agama Yahudi huu hei o hii atahori Israꞌel ra Lamatualain na. Au oꞌe basa nggi pasa ndiki mara fo rena!
17 Lamatualain tengga basa hita atahori Israꞌel bei-bai nara mia dalahulun neu. Ara reu leo sia rae Masir, fo nda sira nusan sa. Sia naa Lamatualain fee se leo no sodꞌa-moleꞌ, de tititi-nonosi nara boe ramaheta. Boe ma, Lamatualain pake koasa manaseli Na fo no se lao hela Masir.[c] 18 Ara rasodꞌa lali-laliꞌ mia mamana rouꞌ losa too haa nulu. Mae ara langga-fatu rakandoo, te Lamatualain naꞌatataaꞌ no se rakandooꞌ a.[~4~] 19 Basa naa ma, Lamatualain tao sea-saranggaa leo hitu sia rae Kanaꞌan. De Ana babꞌanggi rae a, fee hita bei-baꞌi nara, fo dadꞌi rae pusaka nara.[~5~] 20 Ara rasodꞌa onaꞌ naa, losa too natun haa lima nulu.
24 Paulus olaꞌ nakandoo nae, “Lamatuaꞌ Yesus nda feꞌe soꞌu ue-tataon sa, te atahori sa, naran Yohanis, nafadꞌe atahori Israꞌel ra, nae ara musi hahae tao salaꞌ. Ma ara musi sarani fo dadꞌi bukti sira malole ro Lamatualain ena.[~9~] 25 Te leleꞌ Yohanis ue-tao na naeꞌ a basa, ana nafadꞌe atahori ra nae, ‘Hei afiꞌ duꞌa mae au ia, atahori Lamatualain helu nae haituaꞌ a. Misinedꞌa malole! Hei musi mihani Atahori sa, nae nema. Ana manaseliꞌ lenaꞌ au. Onaꞌ mae dadꞌi mana dedenuꞌ na o, au nda undaa sa.’[~10~] [~11~]
26 Toronoo nggare! Hei ruma baꞌi Abraham tititi-nonosi na, ma hei ruma atahori feaꞌ, te rala mara hii neu Lamatualain. Rena au dei! Lamatualain nafadꞌe ia neu hita fo tahine Dala Masodꞌaꞌ Na. Ana mboꞌi hita mia sala-kiluꞌ tara. 27 Mia dalahulu na, Lamatualain pake mana ola-ola Nara fo suraꞌ rafadꞌe atahori soꞌal Atahori fo Ana helu nae fee nema. Hita malangga agama nara, ro atahori feaꞌ sia Yerusalem, baca rasafafali saa fo mana ola-olaꞌ ra suraꞌ hela. Tungga fai hahae aoꞌ, ara risiꞌ ume hule-oꞌe rala, fo baca Lamatualain Susura Meumare Na. Te ara nda rahine rae atahori fo Lamatualain helu nae feeꞌ naa, naeni Yesus sa. Ara sangga dalaꞌ de hukun risa e. Te dalaꞌ ia ndaa no saa fo mana ola-olaꞌ ra suraꞌ hela ena. 28 Ara tao-taoꞌ a dedꞌeat ro Yesus fo rae raꞌatutudꞌaꞌ E, te ara nda hambu salan saa saꞌ boe. Mae onaꞌ naa o, ara roꞌe hofernor Pilatus fo tao risa E.[~12~] 29 Hofernor o naꞌaheiꞌ boe, de mbaku E mia hau ngganggeꞌ, losa mate. Basa ia ra o, ndaa no saa fo mana ola-ola ra suraꞌ hela ena. Ara raꞌondaꞌ Yesus Ao sisin mia hau ngganggeꞌ, de oꞌo rendi E tao rates rala neu.[~13~] 30 Te Lamatualain pake koasan fo tao nasodꞌa baliꞌ E.
31 Yesus nasodꞌa baliꞌ ma, Ana natudꞌu Ao Na nasafafali neu atahori ra. Sira ia, mana rema ro E mia nusa Galilea risiꞌ Yerusalem. Ma sira o, mana dadꞌi sakasii fee atahori Israꞌel ra oras ia.[~14~]
32-33 Paulus olaꞌ seluꞌ nae, “Taꞌo ia! Hai ruꞌa nggi, au o Barnabas, ima mia dodꞌooꞌ mae mifadꞌe hei, fo mihine mae, saa fo Lamatualain helu neu hita bei-baꞌi nara, ia naa dadꞌi ena. Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ Yesus ena. Sia Sosodꞌa Koa-kio tatadꞌaꞌ karua na, Lamatualain pake atahori fo suraꞌ soꞌal Yesus, naeni Atahori fo Ana helu nae fee nemaꞌ a, nae:
34 Mia dalahulu na, Lamatualain helu nae, dei fo Eni tao nasodꞌa baliꞌ Atahori fo nae haituaꞌ a. Ma Atahori naa nda afi mate sa ena. Huu naa, Lamatualain pake mana ola-ola Na fo sura nae,
35 Sosodꞌa Koa-kio esa fai nae,
36-37 Matetu na taꞌo ia: Sosodꞌa Koa-kioꞌ ia nda olaꞌ soꞌal Daud sa! Hita bubꞌulu taꞌo naa, huu mane Daud tao dala maloleꞌ naeꞌ fee neu atahori nara tungga Lamatualain hihii-nanaun. Basa ma ana mate, de raꞌoi e. Boe ma, ao sisi na nambalulutu. Naa de hita bubꞌulu tae Sosodꞌa Koa-kioꞌ ia nda olaꞌ soꞌal Daud sa, te olaꞌ soꞌal atahori feaꞌ. Mete ma atahori naa mate, Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ E. Dadꞌi ao sisi Na nda nambalulutu sa.
38-39 Toronoo nggare, rena malolole! Atahori naa, naeni Yesus! Mete ma hita tamahere neu E, na, ana lemba hita sala-singgo tara. Matetu na, hita musi lemba ao tara. Te mete ma hita tamahere neu Yesus, Lamatualain fee ambon neu sala-singgo tara. Hita o bubꞌuluꞌ onaꞌ mae hita tungga basa baꞌi Musa hohoro-lalane adat nara o, naa nda feꞌe tao hita ndos sia Lamatualain mata Na sa. 40-41 Naa de, hei musi duꞌa malolole. Afiꞌ losa, saa fo Lamatualain mana ola-ola Nara rafadꞌe eniꞌ a maꞌahulu na, tudꞌa neu nggi. Ara suraꞌ memaꞌ rae,
42 Olaꞌ basa ma, Paulus no Barnabas rambari rae lao hela ume hule-oꞌeꞌ a. Atahori naa ra roe fo nggarei nasafali na rema, fo rafadꞌe lutuꞌ-leloꞌ saa fo sira olaꞌ faꞌ ra. 43 Paulus no Barnabas lao hela ume hule-oꞌeꞌ a ma, atahori hetar tungga se. Ruꞌa se ranori se, rae “Hita bubꞌuluꞌ tae Lamatualain rala Na maloleꞌ seli neu hita. Naa de, hei musi toꞌu mihereꞌ E.”
44 Nggarei mana nemaꞌ ma, nandaa no atahori Yahudi ra fai hahae na, naeꞌ a basa atahori sia kota naa rema rae rena Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na. 45 Atahori Yahudi ra malangga nara rita atahori naeꞌ rema rae rena Paulus se, de rala nara mera. Leleꞌ Paulus olaꞌ, ara labꞌan poke-mbake e, ma olaꞌ raꞌatutudꞌaꞌ Paulus se.
46 Te Paulus se nda raꞌadꞌedꞌeaꞌ sa, ma ara olaꞌ nda bambi-bambiꞌ sa. Ara oi, “Lamatualain soi dalaꞌ naꞌahuluꞌ fee hita atahori Yahudi ra, ma Ana o fee naꞌahuluꞌ Dudꞌui Malole Na neu hita boe. Memaꞌ nandaa! Te hei nda nau simbo sa. No taꞌo naa, hei mitudꞌu mae hei nda mindaa misodꞌa mikindoo mo Lamatualain sa. De ia naa, hai mae mendi Dudꞌui Maloleꞌ neu atahori nusa feaꞌ ra, huu hei nda nau simbo e sa. 47 Lamatualain denu hai, onaꞌ a Yesaya suraꞌ nae,
48 Sia naa, hambu atahori feaꞌ fo nda atahori Yahudi ra sa. Leleꞌ ara rena taꞌo naa ma, ramahoꞌo seli. Ara koa-kio Lamatualain rae, “Koa-kio Lamatualain! Dudꞌui Malole Na, malole na seli!” Mia sira hambu atahori fo Lamatualain naꞌetuꞌ basa ma doo na, fo rasodꞌa rakandoo ro E. Basa se ramahere Lamatuaꞌ Yesus.
49 Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na nenedꞌui-bꞌenggaꞌ ndule basa mamanaꞌ sia nusa naa.
50 Sia kota naa, hambu atahori monaen touꞌ-inaꞌ. Ruma hii nau Lamatuaꞌ. Te atahori Yahudi ra malangga nara reu ratatale atahori monaen naa ra, fo mbuu Paulus no Barnabas mia sira nusaꞌ na. 51 Naa de, ruꞌa se rae lao hela mamanaꞌ naa. Ara tao mataꞌ esa naeni ngganggafur afu mia ei nara, dadꞌi bukti, rae atahori sia kota naa nda rena sira sa. De ruꞌa se rasadea lao hela kota naa. Ara risiꞌ kota sa, naran Ikonium.[~20~]
52 Te atahori mana ramahere Lamatuaꞌ Yesus sia Antiokia, ramahoꞌo, huu Lamatualain Dula-dale Meumare Na tao manggatee rala nara.
<- Dedenuꞌ ra dudꞌui na 12Dedenuꞌ ra dudꞌui na 14 ->-
a a: Susura Yunani oi, ‘Niger’, sosoa na nae, ‘nggeok’, do, ‘maꞌahatuꞌ’.
b b: Mane Herodes ia, ara o roꞌe rae Herodes Antipas. Eni ia, mana tao nisa Yohanis, mana saraniꞌ a. Ama na, ara roꞌe rae Herodes Monaeꞌ (naeni Herodes Agung). Eni ia, mana denu risa anahikiꞌ ra lele bonggi Lamatuaꞌ Yesus mia Betlehem. Mane Herodes mana nisa Yakobis, ma mana mate huu dai lalatiꞌ, ara roꞌe rae Herodes Agripa.
✡13:17 Kalua mia Masir 1:7; 12:51
✡13:18 Reken 14:34; Dui Seluꞌ Dala Masodꞌa 1:31
✡13:19 Dui Seluꞌ Dala Masodꞌa 7:1; Yosua 14:1
✡13:20 Mana Maꞌetuꞌ Dedꞌeat ra 2:16; 1 Samuel 3:20
✡13:21 1 Samuel 8:5; 10:21
✡13:22 1 Samuel 13:14; 16:12; Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 89:20
~10~ Susura dedꞌea Yunani matetuꞌ a oi, ‘beꞌutee fo sefi tali laopei na o, au nda undaa sa’. Sosoa na oi, neꞌesasamaꞌ no Lamatuaꞌ Yesus, Yohanis namedꞌa nae eni atahori anak. Baca Mateos 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yohanis 1:20, 27.✡13:25 Mateos 3:11; Markus 1:7; Lukas 3:16; Yohanis 1:20, 27
✡13:28 Mateos 27:22-23; Markus 15:13-14; Lukas 23:21-23; Yohanis 19:15
✡13:29 Mateos 27:57-61; Markus 15:42-47; Lukas 23:50-56; Yohanis 19:38-42
✡13:31 Dedꞌenuꞌ ra Dudꞌuin 1:3
✡13:32-33 Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 2:7
✡13:34 Yesaya 55:3
✡13:35 Sosodꞌat Koa-kioꞌ ra 16:10
✡13:40-41 Habakuk 1:5
✡13:47 Yesaya 42:6; 49:6